De Amerikaanse para’s van E-compagnie vallen op zondag 17 september 1944 uit de hemel en landen ten zuidwesten van Brug 11 bij Grave. De brug is cruciaal in de aanvalsplannen van Operatie Market Garden. Een verrassingsaanval en drie uur van felle gevechten verder is de brug veilig en klaar voor de opmars van de geallieerden. 75 Jaar later herdenkt en herinnert Grave zijn bevrijders met een gevarieerd en spectaculair programma: CP Cider White 2019.
Van 14 tot en met 22 september staan de schijnwerpers opnieuw gericht op het terrein aan de ‘Graafsche kant’ van de brug, waar de twee kazematten en het gemaal van Sasse nog steeds hetzelfde historische tafereel vormen als destijds. Het programma belooft een uniek en realistisch beeld te geven van de gebeurtenissen van toen, 75 jaar geleden. Drijvende kracht achter het evenement met als titel ‘CP Cider White 2019’ (naar de gelijknamige Command Post van de geallieerden in het Graafse stadhuis) is Evert Vos. Hij vindt dat de strijd om Brug 11 in het verhaal van Market Garden, de operatie waarbij Amerikaanse en Britse luchtlandingsdivisies razendsnel alle bruggen over de grote rivieren moesten bezetten, altijd onderbelicht en ondergewaardeerd bleef. Evert Vos: “Onze frustratie is dat alle aandacht bij dit soort herdenkingen naar de brug bij Arnhem gaat, terwijl in Grave net zo fel is gevochten. Misschien niet zo lang en op kleinere schaal, maar deze brug was cruciaal voor het verloop van de strijd. Wij willen Grave de plaats geven die het verdient.”
De herdenking van 75 jaar Market Garden in Grave omvat op zondag 15 september het Airborne Walking Event: een wandelmars door het strijdgebied. Het publiek krijgt in beide weekeinden zogeheten Mock Battle’s voorgeschoteld. Dat zijn schijngevechten waarbij acteurs (re-enactors) in originele legeruniformen en met authentieke wapens een levensechte bestorming uitvoeren op Kazemat-Noord (zaterdag en zondag 14/15 en 21/22 september dagelijks om 13.00 uur en 16.00 uur). Evert Vos werkt hiervoor nauw samen met de Re-enactment Vereniging MARS, die ruim 100 leden naar Grave zal sturen. Zij verblijven in het kampement dat vanaf 13 september wordt opgebouwd in de buurt van de kazematten en het gemaal. Het kampement is dagelijks door publiek en scholen te bezichtigen tussen 10.00 en 17.00 uur. Evert Vos: “Het kamp is verdeeld in vier sectoren, waarin verschillende militaire disciplines worden uitgebeeld: de Nederlandse militair in 1939, het Verzet, de Duitsers en de Amerikanen. Er is een educatief programma voor scholen opgezet, waarbij scholieren in ons kampement kunnen zien hoe het er vroeger aan toe ging. Op school krijgen ze vragen voorgelegd als: Wat zou jij doen als je buurman een NSB-ers was? Door voorlichting te geven over alle facetten van oorlog willen we de jeugd vooral laten zien hoe het niet moet. Dat oorlog eigenlijk gewoon niet kan.”
Na de Veteranendag op dinsdag 17 september en de herdenkingsplechtigheid bij het monument bij de John S. Thomsonbrug is er woensdag 18 september een rondrit door Grave met re-enactors en hun historische Amerikaanse legervoertuigen. Op donderdag is er vanaf 13.00 uur een parachutesprong door 16 parachutisten vlakbij de brug (dropzone O) en zijn tussen 14.00 en 15.00 enkele honderden militaire voertuigen en hun berijders van het XXXth Army Corps te bezichtigen bij de brug. Zij herdenken Market Garden met een rit van Normandië naar Arnhem. Op zondag 22 september komen er tussen 14.00 en 15.00 uur nogmaals honderden militaire voertuigen door het centrum van Grave heen. Het complete programma van CP Cider White 2019 is te vinden op www.graafskazemattenmuseum.nl.
