Lezing Roos Fokkema over vervalsingen in de kunst

Vervalsers zijn oplichters, maar ook zulke goede schilders dat hun werk kan doorgaan voor dat van een grote meester. En waarom wordt hun werk dan zo anders gewaardeerd? Over vervalsingen in de kunst gaat de lezing die Roos Fokkema op zondag 8 oktober in Kasteel Wijchen houdt.

Zodra de waarde van een kunstwerk wordt bepaald door de naam van de maker, is het lucratief om vervalsingen te maken. Dat gebeurde eeuwen geleden al: Albrecht Dürer spande in 1511 een rechtszaak aan tegen Marcantonio Raimundo die een houtsnede zou hebben gepubliceerd onder de naam van Dürer.

In het midden van de twintigste eeuw werd Han van Meegeren wereldnieuws toen bleek dat hij werk van Vermeer – of liever gezegd: in de stijl van Vermeer – had gemaakt dat door musea en verzamelaars voor veel geld was aangekocht. Dat een gemiddelde kunstenaar als Van Meegeren zoiets had klaargespeeld werd niet zomaar geloofd: tijdens een geruchtmakend proces

moest hij de rechtbank live laten zien dat hij echt kon schilderen als Vermeer.

Geert Jan Jansen wist 5 jaar lang uit handen van de politie te blijven tot hij werd opgepakt als ‘de grootste vervalser van deze eeuw’ en in een Franse gevangenis belandde. Daar schreef hij een boek over – Magenta. Avonturen van een meestervervalser – en gaf een nieuwe draai aan zijn talent om grote meesters te imiteren. Hij opende zijn eigen museum en maakt werk op bestelling.

Als we hem mogen geloven hangen er in diverse belangrijke musea werken van zijn hand. Hij was zelf erg goed in Karel Appel, Picasso en Matisse en schildert nog steeds zoals zij – maar nu verkoopt hij dat als zijn eigen werk, zonder gefingeerde handtekening.

Wat deze moderne vervalsers gemeen hebben is dat ze schilderen in de stijl van en in feite een nieuw werk van een beroemde kunstenaar maken. Van een werk dat vals is, keldert de waarde meteen enorm, de naam maakt alle verschil.

Maar hoe zit het met de ontroering, de schoonheid, de emotie: kan valse kunst hetzelfde oproepen als echte kunst? Of hoe beïnvloedt wat wij weten over het werk – dat het echt is, of vals – onze ervaring van het werk zelf?

Roos Fokkema studeerde kunstgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Utrecht en heeft 25 jaar ervaring met het geven van lessen en lezingen en leiden van kunstreizen en excursies.

Ook werkt zij achter als projectleider van schoolprojecten.

De lezing van Roos Fokkema, georganiseerd door KunstKringWijchen, is op zondag 8 oktober, 14.00 uur, in de Amaliazaaal in Kasteel Wijchen; kosten 11 euro. Kaarten zijn hier te bestellen.