Excursies naar de eendenkooi van Batenburg
Onder leiding van een boswachter van Geldersch Landschap & Kasteelen is er eind deze maand en medio maart een excursie naar de eendenkooi van Batenburg. De deelnemers gaan naar de kooiplas waar wordt verteld over de historie en de werking van de eendenkooi, het werk van de kooiker, de begroeiing op het terrein en het beheer daarvan.
De eerste excursie is zondag 23 februari; de tweede op zondag 16 maart. De rondleiding duurt op beide dagen van 10.00 tot 12. 00 uur. Wie mee wil doen aan de excursie dient vooraf online te reserveren. Dat kan via de website van GLK.
Vangpijpen
Eendenkooien werden vroeger gebruikt om eenden te vangen voor consumptie. Een eendenkooi bestaat uit een flinke (kooi)plas waar enkele smalle sloten op uitkomen, de zogenaamde vangpijpen. Met tamme eenden en een kooikerhondje werden wilde eenden gelokt en gevangen.
Originele staat
In Nederland bestaan nog ruim honderd geregistreerde eendenkooien. Veel kooien hebben slechts één werkende vangpijp. De eendenkooi van Batenburg is echter nog volledig bedrijfsklaar en in originele staat. De eendenkooi dateert waarschijnlijk uit de 17e eeuw en hoorde bij het verderop gelegen slot Batenburg (nu een ruïne).
Vanwege de noodzakelijke rust is de eendenkooi slechts 1 keer per maand te bezoeken in de maanden februari tot en met juni.
Herstel eendenkooien
Geldersch Landschap & Kasteelen, dat 2 eendenkooien in het rivierengebied beheert, heeft die in de afgelopen tijd opgeknapt. De eendenkooien zijn een goede overwinterplek of rustplek voor onder andere vele smienten, slobeenden, krakeenden, talingen en wilde eenden tijdens hun winterdoortocht. Met hun omliggende begroeiing van bomen en hun bijzondere flora en fauna zorgen zijn voor veel biodiversiteit in het landschap.
Dinamo Fonds
Naast de eendenkooi in Batenburg is de eendenkooi in natuurgebied De Regulieren in Culemborg onder handen genomen. Dat gebeurde met steun van het Dinamo Fonds dat zich inzet voor herstel van het cultuurlandschap in Nederland. De afgelopen jaren heeft het fonds 100.000 euro geïnvesteerd in het herstel en behoud van 8 historische eendenkooien in de provincies Groningen, Zuid-Holland, Gelderland en Zeeland.
=ACHTERGROND Eendenkooien=
- Nederland is van oudsher als groot deltagebied met zoet rivierwater een ideaal gebied voor duizenden trekvogels. De overdaad aan watervogels, vanaf de herfst tot aan het voorjaar, bracht onze voorouders op het idee om de trekvogels te gaan lokken en te vangen. Zo kon men in de wintermaanden het tekort aan vlees op het menu aanvullen.
- Al in de middeleeuwen werden via slootjes langs rivieren met overspannen boognettenen vogels gevangen. En vanaf de 14e eeuw werden de eerste eendenkooien aangelegd zoals we deze nu in Nederland kennen: een waterplas (kooiplas) met een omliggend bos (kooibos) en taps toelopende smalle vangslootjes (vangpijpen) die met netten zijn overspannen.
- Er zijn in Nederland nog 118 eendenkooien. De eendenkooi in Batenburg is de enige die nog in de originele staat verkeert.
- Tegenwoordig worden veel kooien ingezet om eenden te ringen voor onderzoek. Kooikers worden opgeleid om trekvogels te wegen, op te meten en te ringen. Met de gegevens kan wetenschappelijk onderzoek worden gedaan naar de migratie van eenden en naar vogelziektes.
- Dankzij een bijdrage van het Dinamo Fonds zijn de vangpijpen van 8 historische eendenkooien hersteld en nieuwe bomen geplant voor de bomen die geveld waren door de essentakkensterfte.
(Bron: GLK)
