Herdenking watersnoodramp 1926 in de maak
In de ochtend van 1 januari 1926 brak de Maasdijk bij Overasselt en Nederasselt door waardoor het Land van Maas en Waal overstroomde. In de dagen daarna kregen grote delen van het rivierengebied met het water te kampen. Onder andere Nederasselt, Overasselt, Balgoy, Hernen, Leur en Bergharen kwamen onder water te staan.
Omdat het in 2026 honderd jaar geleden is, wordt dat in deze regio herdacht met een groot aantal activiteiten. De werkgroep Watersnood26 wil hier samen met de inwoners invulling aan geven. In de komende tijd gaat de werkgroep hier samen met onder meer historische verenigingen, dorpsraden en leefbaarheidsgroepen over van gedachten wisselen.
Overvloedige regenval
De weersomstandigheden waren eind 1925 uitzonderlijk slecht. Als gevolg van overvloedige regenval bereikten zowel de Rijn als de Maas rond de jaarwisseling ongekend hoge peilen. Nog nooit was het water zo hoog gekomen sinds men met de registratie van de rivierstanden was begonnen (MijnGelderland).
Dijkverhoging afgewezen
De Maasdijken in Gelderland hadden door de verhoging van de Beerse Overlaat in 1922 nog maar een hoogte van 60 centimeter tot 1 meter. Rijkswaterstaat wilde daarom ook de Maasdijk bij Overasselt verhogen. Voor de kosten zou het polderdistrict van het Rijk van Nijmegen opdraaien. Het bestuur van het district was het daar niet mee eens en op de vergadering van 21 december 1925 werd de voorgstelde dijkverhoging wederom afgewezen (‘ Gelderland 1900-2000 ’). De gevolgen waren desastreus.
Ansichtkaarten
Door het binnenstromende water en ijs werden 3000 huizen beschadigd of verwoest. De schade bedroeg 10 miljoen gulden (ruim 4,5 miljoen euro). Op 3 januari werd de uitzending van de Hilversumsche Draadlooze Omroep
onderbroken voor een oproep om hulp. Het was de laatste grote watersnoodramp in het rivierengebied. Er werden ansichtkaarten met afbeeldingen van de overstromingen uitgegeven waarvan de opbrengst bedoeld was voor slachtoffers van de ramp (Wikipedia).
Op de vlucht
De mensen sloegen op de vlucht en werden opgevangen in onder andere Nijmegen, Arnhem en Tiel. Sommigen verlieten hun huizen niet en zochten veiligheid op zolder. Voedsel kregen ze via mariniers. Tot 10 januari, toen begon het te vriezen en ronddrijvende ijsschotsen verhinderden dat er eten gebracht kon worden. Pas in april trok het water zich terug. De schade aan huizen, boerderijen en landerijen was enorm; er waren geen slachtoffers te betreuren. Pas in 1927 konden mensen hun nieuwe woningen betrekken.
Koningin Wilhelmina
Koningin Wilhelmina en prins Hendrik brachten in 1926 een bezoek aan het getroffen gebied. Ter herinnering daaraan werd aan de Graafseweg in Alverna, op de plek waar de koningin en prins weer aan land gingen, een monument geplaatst: een granieten obelisk op een uitspringende sokkel. Aan de zijde van de Graafseweg staat erop: Quae primae in honore /et primae in amore/watersnood 1926
. (In Liefde ging voorop, die vooraan staat in ere). Op 25 mei 1927 werd het monument door prins Hendrik onthuld. (Verhaal tussen Maas en Waal)
Sociale samenhang
Het herdenkingsprogramma moet volgens werkgroep Watersnood26 ook in het teken staan van het bevorderen van de sociale samenhang en leefbaarheid in het gebied. Er is een voorlopig plan opgesteld, maar dit krijgt pas zijn definitieve vorm krijgen als de ideeën van de inwoners erin zijn verwerkt.
Op 16 januari 2024 is in ’t Mozaïek een bijeenkomst waarin met diverse groeperingen van gedachten wordt gewisseld.
Meer informatie over de watersnoodramp in dit gebied is onder meer te vinden op Piet’s Blog: Balgoyse mins .
In dit filmpje van Stichting Balgoy Beter Bekend zijn vanuit een vliegtuig beelden te zien van huizen op de Hoeveweg, de kerk, de Villa, de Boomsestraat en daarna de Eindsestraat.
